Avustralya göçmenlik sistemi geçici ve kalıcı vizeler olmak üzere iki ana başlık altında toplanabilir.
Bununla beraber bazı vizeler geçici süreç içermeden doğrudan sürekli oturum hakkı veren vizelerdir.
Bu vizelere örnek olarak Kalifiye göçmenlik vizeleri (SC189-190), Carer (SC116), ve bazı eş vizeleri gösterilebilir. Geçici ( Provisional) aşama içeren kalıcı vizelerde vize sahipleri bu geçici aşamada yeterli şartları yerine getirdikleri zaman kalıcı aşamaya başvurabilirler ve eğer vizeleri onaylanırsa Avustralya’da sürekli oturum izni alarak Avustralya Devleti’nin sağladığı bazı sosyal haklardan yararlanabilirler. Oturum iznine hak kazanan kişler eğer vizeleri Avustralya dışında iken onaylanmış ise vize onay mektubunda belirtilen tarihe kadar Avustralya’ya giriş yapmak zorundadırlar.
Avustralya Sürekli Oturum İzni-Permanent Residency
Avustralya Oturum izni, Avustralya vatandaşı olmayıp kalıcı vizelerden birine sahip olan kişilere verilen bir haktır. Sürekli oturum iznine sahip olan kişiler Avustralya’da sınırsız olarak yaşama, çalışma ve eğitim hakkını elde ederler. Avustralya Sürekli oturum iznine sahip olan kişiler Avustralya vatandaşlarının sahip olduğu bir çok hakka sahip olmakla beraber bazı farklılıklar vardır. Bunlar;
– Avustralya vatandaşlarının Avustralya’ya istedikleri zaman ve sınırsız olarak giriş-çıkış hakları vardır. Bununla beraber Avustralya Sürekli oturum iznine sahip olan kişiler belli bir süreye kadar Avustralya’ya giriş çıkış hakları vardır. Bu süre oturum izni onay mektubunda belirtilmekle beraber genel olarak azami 5 yıllık bir süreyi içerir. Bu sürenin aşımında eğer Avustralya dışına seyahet edilmek istenirse Avustralya Sürekli Oturum Dönüş Vizesi – Residency Return Vizesi’nin alınması gerekmektedir.
– Avustralya vatandaşları Avustralya pasaportu alma hakkına sahip olurlar ve böylece Avrupa Birliği ülkeleri gibi dünyadaki bir çok ülkeye vizesiz seyahat etme hakkına sahip olurlar. Sürekli oturum iznine sahip olan kişilerin Avustralya pasaportu alma hakları yoktur.
– Avustralya vatandaşları Avustralya seçimlerinde aday ve seçmen olma hakkına sahip olmakla beraber Avustralya Sürekli oturum iznine sahip olan kişilerin böyle bir hakkı yoktur.
– Avustralya vatandaşları devlet memuru olma hakkına sahip olmakla beraber Sürekli oturum iznine sahip olan kişilerin böyle bir otomatik hakkı yoktur. Ancak bu konu devlet kurumlarının insiyatifine bırakılmıştır.
– Avustralya vatandaşları işsizlik ödeneği gibi bütün sosyal haklardan yararlanma hakkında sahip oldukları halde sürekli oturum iznine sahip olan kişilerin edindikleri vizenin alt sınıfına bağlı olarak bu haklarında kısıntı uygulanabilir. Örneğin Kalifiye göçmenlik vizelerinden(SC189-190) birine sahip olan kişilerin genel olarak Avustralya’ daki ilk iki yıllarında işsizlik ödeneği alma hakları yoktur.
– Devletin sağlık hizmetlerinden (Medicare) faydalanabilme açısından Avustralya vatandaşları ile Avustralya sürekli oturum iznine sahip olan kişiler arasında bir ayrıma gidilmemektedir.
– Avustralya Üniversitelerinde yapılacak eğitimde Devletin Sadece Avustralya vatandaşları ve Sığınmacı vize sahiplerinin faydalandığı Yüksek Öğretim Yardım Programı (HELP) den Avustralya oturum izni olanlar faydalanamamaktadır.
Avustralya kalıcı oturum izni olanlar Avustralya’da gerekli zorunlu kalma süresi ve diğer şartları yerine getirdiklerinde Citizenship by Conferral başvurusu yaparak Avustralya Vatandaşı olmaya hak kazanırlar.